Jessica Van Wynsberge. Deconstructie van de evolutie van mythos naar logos
Mij deed het referaat “In die rede geval: Waarom die mens mites maak” van Charl-Pierre Naudé denken aan Ernst Cassirer.
Waar Cassirer “symbolic forms” ziet als de spontane expressie van de mens, als de natuurlijke of dierlijke drift van de mens, ziet Blumenberg hierin de oplossing voor een probleem dat volgens hem inherent is aan de menselijke biologische natuur. Mens maakt van zichzelf een animal symbolicum om aan de dread of angst te ontsnappen, omdat hij biologisch gezien niet uitgerust is om adequaat te reageren op levensbedreigende situaties. Dat komt volgens Blumenberg omdat onze instincten het laten afweten. Om dat te omzeilen, hebben we symbolische vormen ontwikkeld.
De rol van mythe is dan dat we in staat zijn om angst of dread te rationaliseren. We personaliseren datgene wat ons leven bedreigt en herleiden het tot vatbare concepten, of symbolische representaties. Mythe is dus voor Blumenberg een manier om ruimte te creëren en de “absolutism of reality” te reduceren. Het belang van Blumenbergs filosofie is dat mythe niet langer wordt gezien als een evolutionaire stap in ons denken, dat “vooruitgaat” in de richting van logos of wetenschappelijkheid, maar dat mythe en dus in Cassirers terminologie “symbolic forms” de evolutionaire oplossing zíjn om om te gaan met dread of angst.
Als we ons nu richten op literatuur en poëzie, dan kunnen we het concept van mythe zoals het bestaat bij Blumenberg terugvinden in literaire teksten. Ik denk bijvoorbeeld aan de dichtbundel Bientang van Jolyn Phillips, maar ook aan mythologische werken als De kleurenvanger en Tongkat van de Belgische auteur Peter Verhelst.
-
Ek het gedink aan Ernst Cassirer toe ek die referaat "In die rede geval: Waarom die mens mites maak" deur Charl-Pierre Naudé geluister het.
Waar Cassirer "simboliese vorms" sien as die spontane uitdrukking van die mens, as die natuurlike of dierlike drif van die mens, sien Blumenberg dit as die oplossing vir 'n probleem wat inherent is aan die mens se biologiese natuur. Die mens maak van homself 'n animal symbolicum om aan die dread of angs te ontsnap, omdat hy biologies gesien nie toegerus is om op ‘n adekwate wyse te reageer op lewensbedreigende situasies nie. Dit gebeur volgens Blumenberg omdat ons instinkte ons in die steek laat. Om dit te omseil, het ons simboliese vorms ontwikkel.
Die rol van die mite is dan dat ons in staat is om angs of dread te rasionaliseer. Ons personaliseer dit wat ons lewe bedreig en herlei dit na begryplike konsepte of simboliese voorstellings. Vir Blumenberg is die mite dus 'n manier om ruimte te skep en die "absolutism of reality" te verminder. Die belangrikheid van Blumenberg se filosofie is dat die mite nie langer gesien word as 'n evolusionêre stap in ons denke wat "vooruitgaan" in die rigting van logos of wetenskaplikheid nie, maar dat die mite en dus in Cassirer se terminologie "simboliese vorms" die evolusionêre oplossing ís om om te gaan met angs of dread.
As ons nou kyk na literatuur en poësie, kan ons die konsep van die mite soos dit bestaan by Blumenberg in literêre tekste vind. Ek dink byvoorbeeld aan die digbundel Bientang deur Jolyn Phillips, maar ook aan die mitologiese werke soos De kleurenvanger en Tongkat deur die Belgiese skrywer Peter Verhelst.
Jessica Van Wynsberge
Jessica Van Wynsberge (1988) studeerde Vergelijkende Moderne Letterkunde aan de UGent en Literatuurwetenschappen aan de KU Leuven. Als predoctoraal onderzoeker is ze verbonden aan het Gents Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika. Ze bestudeert de relatie tussen magisch realisme en trauma in Afrikaanse en Engelstalige Zuid-Afrikaanse romans van Etienne van Heerden, André P. Brink en Zakes Mda met behulp van een theoretisch kader ontleend aan de postkoloniale geheugenstudies en de cognitieve narratologie. .